Լուսինե Աբրահամյանը արդեն 11 տարի է ընտանիքի հետ Գերմանիայում է ապրում։ Տարիներ առաջ հիվանդությունը ստիպեց թողնել հայրենիքն ու Գերմանիա մեկնել՝ բուժում գտնելու հույսով։ Նյարդամկանային ծանր հիվանդությունը, սակայն, լիովին բուժել այդպես էլ չհաջողվեց։ Լուսինեն այսօր հենաշարժական խնդիրներ ունի, որ իր մոտ 11-14 տարեկանում են սկսվել, եղբոր մոտ՝ ավելի վաղ տարիքում՝ 3 տարեկանում։ Լուսինեն երկար բուժումներից հետո հիմա տանը անվահենակով է տեղաշարժվում, իսկ դրսում էլեկտրական սայլակ է օգտագործում։
Հայաստան վերադառնալու, այստեղ կյանքը շարունակելու մասին ամեն օր է մտածում Լուսինեն։ Երազանքներից մեկն էլ, որ 3-ամյա դուստրը հայրենիքում մեծանա, բայց ցավոք պայմանները դեռևս թույլ չեն տալիս։
Երևանում Լուսինեի ընտանիքը բազմաբնակարան շենքում էր ապրում, 12-րդ հարկում։ Վերելակ կա, ասում է, բայց հաճախ է փչանում ու տպավորություն է, որ դռները օր-օրի նեղանում են, սայլակը ներս չի մտնում։ Բայց դա էլ մի կողմ, մուտքի մոտ կառուցված թեքահարթակը, թվում է թե էքստրեմալ սպորտաձևի համար է կառուցվել։
«Անհարմարությունները շատ են։ Դու միայնակ չես կարող, օրինակ, այդ թեքահարթակից օգտվելու համար պետք է խնդրես ինչ-որ մեկին, որ քեզ օգնի բարձրացնի, բայց ծանր սայլակը ամեն անգամ ու՞մ խնդրես, որ բարձրացնի։ Բացի այդ, խնդրելը հոգեբանորեն ամենամեծ դժվարությունն է հաշմանդամություն ունեցող մարդու համար, երբ դու անընդհատ օգնություն ես խնդրում, կախվածություն ունես ինչ-որ մեկից ու նեղություն ես տալիս մարդկանց», — ասում է Լուսինեն։
Լուսինեն պարբերաբար Հայաստան է գալիս, ամեն այցի ժամանակ հույս փայփայելով, որ նոր ու ավելի հարմարեցված պայմաններ կգտնի հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար։ Հայաստան այցելելիս ինքն ու եղբայրը ստիպված են լինում հյուրանոցում մնալ, բայց հյուրանոցներն էլ, մեղմ ասած, հարմարեցված չեն՝ դռները նեղ են, սանհանգույցները առանց հարմարությունների։ Լուսինեի ցանկություններից, ինչու ոչ, նաև առաջարկներից մեկն էլ հայրենիքում «Տուն կանչ» ծառայության ստեղծումն է, որ Գերմանիայում այսօր կիրառվում է։
«Եղբայրս այստեղ միայնակ է ապրում և ինքը օգտվում է «Տուն կանչ» ծառայությունից։ Այդ ծառայությունը «Կարմիր խաչն» է մատուցում «Կարիտասի» հետ համատեղ։ Ի՞նչ է դա․ քեզ տալիս են սեղմակ, որը կախում ես քո պարանոցից, նաև տան անկյուններում է տեղադրված վարդակների պես և երբ տանը միայնակ ապրող հաշմանդամություն ունեցող անձը ընկնում է, իսկ դա հաճախ է պատահում, կամ որևէ օգնության կարիք ունի, սեղմում է այդ կոճակը և իր հետ անմիջապես կապ են հաստատում, նախ ճշտում, թե ինչի՞ կարիք ունես, աշխատակցի մոտենալու՞, թե՞ շտապ օգնության և հետո գալիս են աշխատակիցները, ովքեր ունեն քո տան բանալիները, հասցեն, գիտեն քո մասին։ Նրանք քեզ օգնում են ու հեռանում։ Այս ծառայությունը մասամբ պետպատվերի շրջանակում է իրականացվում և շատ կցանկանայի նաև Հայաստանում լիներ նման ծառայություն։ Սա միայնակ ապրող հաշմանդամություն ունեցող անձի համար պարզապես փրկություն է», — ասում է Լուսինեն։
Տրանսպորտի խնդիրը ևս մեծ դժվարություններ է ստեղծում։ Գերմանիայում Լուսինեն կարողանում է ապրել լիարժեք կյանքով, դուրս գալ զբոսնելու, երեխային պարտեզ տանել, իսկ Հայաստանում խնդիր է անգամ տաքսիներից օգտվելը։
«Ամեն մեքենա չէ, որ սայլակը կմտնի կամ վարորդը պատրաստակամ կլինի քեզ օգնել։»- ընդգծում է Լուսինեն ու հավելում՝ Հայաստանում երկարաժամկետ ապրելու ցանկությունը կա, բայց հնարավորությունները՝ դեռ ոչ։
Այս հոդվածը պատրաստվել է Եվրոպական միության ֆինանսական աջակցությամբ: Բովանդակության համար պատասխանատվություն է կրում Ներառական իրավական բարեփոխումների կոալիցիան, և պարտադիր չէ, որ արտահայտի Եվրոպական միության տեսակետները:
Սաթենիկ Հայրապետյան
