«Մենք կարող ենք» մտավոր խնդիրներ ունեցող երեխաների, երիտասարդների, նրանց ընտանիքների շահերի պաշտպանության ՀԿ նախագահ Արմինե Սահակյանը նաև հաշմանդամություն ունեցող երիտասարդի ծնող է: Պատմում է, որ հաշմանդամություն ունեցող անձանց շահերի պաշտպանությամբ զբաղվող հասարակական կազմակերպության գործունեության հիմնական ուղղություններից մեկը կրթությունն է: Քանի որ կազմակերպության նախագահը նաև իր ընտանիքում բախվել է խնդրի, երբ երեխան դպրոցում սովորելու դժվարություններ ու խոչընդոտներ է ունեցել՝ նախաձեռնել է այլընտարանքային, ոչ ֆորմալ կրթության ապահովման բազմաթիվ գաղափարներ:
«Երբ երեխաս սովորում էր դպրոցում, իմ առաջ պլաններ էի դնում, որ օրինակ առաջին դասարանի վերջում իր անունը գրի, կամ 4-րդի վերջում կարողանա կարդալ մեկ նախադասություն: Բայց նպատակին չհասանք այն ուղիով, որը ընտրել էինք: Շատ տարիներ հետո եմ հասկանում, որ եթե գտնեինք իրեն հարմար, ավեի ճիշտ ուղի, ապա ավելի արդյունավետ կլիներ ամեն ինչ: Քանի որ երեխան բանավոր կերպով հմուտ ներկայացնում էր, այն ինչ լսում էր, ակտիվ էր ու մասնակցում էր շուրջը կատարվող ամեն ինչի, ներկայացնում էր ամենը, սակայն այն ստոգելու, կամ ավելի որոշակի դարձնելու տարբերակ չկար, դրանից ելնելով մտքումս մեթոդ զարգացավ, մի օր ուսուցչուհուն առաջարկեցի նկարներից բաղկացած մի թեստ նրան էլ դուր եկավ, այդ մեթոդը աշխատեց»:
Մեթոդն աշխատել է սպասվածից արդյունավետ, այն օգտագործվել է տարբեր դասարաններում տարբեր առարակների համար: Տարիներ անց, կազմակերպություն հիմնելուց հետո, գաղափարը առավել հասունացած դարձել է վեբ հավելված՝ ուսուցչուհի, հոգեբան, հատուկ մանկավարժ և այլն. Մի ողջ աշխատանքային խումբ հավաքվեց ու ստեղծվեց «Արեգակ» կրթական-զարգացնող վեբ հավելվածը, այն գրելու և կարդալու դժվարություններ ունեցող երեխաներին օգնող հավելված է:
«Ներառական իրավական բարեփոխումների կոալիցիայի անդամ ենք և «Դեպի ներառական Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում առաջարկություն ներկայացրեցինք ստեղծել ևս մեկ հավելված, որը կվերաբերվի հաշմանդամություն ունեցող անձի իրավունքներին, այն կծառայի նաև որպես իրազեկում, որպես ուսումնաօժանդակ նյութ և կրթական նյութ»:
Ներառական իրավական բարեփոխումների կոալիցիայի աջակցությամբ մի քանի ամիսների ընթացքում ձևավորվեց աշխատանքային խումբը, այնուհետև հավաքվեց ամբողջ ինֆորմացիան, մշակվեց, համահեղինակները վերապատրաստվեցին և զրուցակցիս խոսքով, այս անգամ առավել գիտական մոտեցումներով ստեղծվեց հաշմանդամություն ունեցող անձանց օգնող երկրորդ հավելվածը՝ «Իմ իրավունքները»:
«Գաղափարները շատ էին, նյութը շատ-շատ էր, հետո մշակեցինք, ամենակարևորները մնացին, այն ինչ անհրաժեշտ էր, աշխատում էինք բարդ բովանդակությամբ նյութի հետ. Դժվարությունները հաղթահարեցինք, ստացվեց այնպիսի մի հավելված, որտեղ անդրադարձել ենք և՛ օրենքներն, և՛ հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքի մասին կոնվենցիային, և՛ տարբեր իրավունքներին՝ առողջապահություն, խելամիտ հարմարեցումներ, փորձել ենք հնարավորինս հետաքրքիր, մատչելի, հասանելի խաղային ձևով ներկայացնել»:
Արմինե Սահակյանը նշում է թիրախ խումբը հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ են, բայց հավելվածի ձևավորումը հնարավորություն է տալիս բոլորին օգտագործել այն, և տարբեր օրենքների մասին իրազեկվել: «Նպատակ ունենք այն տարածել հանրակրթական համակարգում որպես ուսումնաօժանդակ նյութ, այժմ այդ ուղղությամբ աշխատանքներ են տարվում։»:
Ինչ վերաբերում է արդյունավետությանը.
«Հավելվածը յուրաքանչյուր փուլում օգտվողների կողմից թեստավորում է անցնում, այն առավել լավը դարձնելու համար: Ամենակարևորը մենք չենք ասում օրենքը բարդ է, բարդ ոլորտ է, չիմնանա էլ կլինի, և այլն, այլ որոշել ենք այն մատչելի ու հասանելի դարձնել յուրաքանչյուր մարդու, այս դեպքում մարդը կկրթվի, կիմանա իր իրավունքների մասին, տարբեր իրավիճակներում»:
Այս հոդվածը պատրաստվել է Եվրոպական միության ֆինանսական աջակցությամբ: Բովանդակության համար պատասխանատվություն է կրում Ներառական իրավական բարեփոխումների կոալիցիան, և պարտադիր չէ, որ արտահայտի Եվրոպական միության տեսակետները:
Տիգրանուհի Կուրղինյան
